ایران سرزمینی است که هنرمندان، دانشمندان و پادشاهانی را پرورش داده که به نامِ نیک والای خود در جهان افتخار کرده اند. امروزه این مردان بزرگ تاریخ، در مکان های مختلف ایران آرام گرفته اند اما نامشان همچنان برجسته و مشهور است. آشنایی با زندگی و کار آن ها برای هر گردشگری که می خواهد در مورد فرهنگ و تاریخ ایران بیشتر بداند، جالب و مفید است.
مقبره های تاریخی ایران معماری منحصر به فرد و بسیار زیبایی دارند. چنین مقبره هایی در میان سایر قبرها در قبرستان نیستند بلکه در دل باغ های زیبایی قرار گرفته اند. تزیینات محیط اطراف مقبره و بنایی که به عنوان یادبود برای آن ها بنا شده، تنها بخشی از کل افتخارات آن ها می باشد.
1. آرامگاه حافظ (حافظیه)، شیراز
حافظ یکی از مشهورترین عرفا و شاعران ایران است. از او به عنوان شکسپیر ایران یاد می شود و او را منشا غرور و افتخار ملی می دانند.
مقبره حافظ در باغ های مصلی در دل یک کوشک (پاویلیون) باز قرار دارد که هشت ستون دور تا دور آن را فرا گرفته و بالای آن ها گنبد موزاییک کاری شده ای قرار دارد که به هنگام نورپردازی در شب به زیبایی می درخشد. کوشک کنونی و بناهای یادبود اطراف آن در سال 1314 شمسی توسط معمار و باستان شناس فرانسوی؛ آندره گدار، طراحی شده است.
2. آرامگاه فردوسی، توس (اطراف مشهد)
فردوسی شاعر ایرانی بسیار قابل احترام و نویسنده رزمنامه "شاهنامه" می باشد که بلندترین شعر حماسی جهان است.
بنای اصلی مقبره به شکل مستطیل است که یک باغ بزرگ به سبک باغ های ایرانی که به عنوان "چهارباغ" شناخته می شوند، آن را احاطه کرده و در تعامل با یکدیگر می باشند. هر طرف بنای اصلی که با سنگ مرمر کار شده، با بیت هایی از شاهنامه به خط نستعلیق تزیین شده است. این بنا در اوایل دهه 1930 میلادی (1309 شمسی) توسط کریم طاهرزاده بهزاد طراحی گردید و در سال 1343 توسط هوشنگ سیحون بازسازی شده است.
3. آرامگاه بوعلی سینا، همدان
ابوعلی سینا حکیم و دانشمند ایرانی است که به عنوان یکی از برجسته ترین فیزیکدانان، اخترشناسان، متفکران و نویسندگان و همچنین پدر علم طب مدرن شناخته می شود.
آرامگاه او در سال 1331 شمسی توسط هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شده است. این بنا جایگزین ساختمان قدیمی اختصاص داده شده به او (که در سال 1329 شمسی تخریب شده) می باشد. برج آرامگاه با سیمان و قطعاتی از سنگ سخت ساخته شده است. در میان 12 قطعه مستطیلی شکل برج، یک محفظه مکعبی از جنس برنز یا مِفرغ (آلیاژی از مس و قلع) و بر فراز آن ها یک گنبد مخروطی شکل قرار دارد.
4. آرامگاه سعدی (سعدیه)، شیراز
سعدی به عنوان یکی از بزرگترین شاعران ادبیات کلاسیک، بسیار شناخته شده است. شهرت او به دلیل کیفیت نوشته هایش و عمق تفکرات اجتماعی و اخلاقی وی می باشد.
مقبره سعدی درون یک عمارت هشت ضلعی است که برفراز آن یک گنبد لاجوردی شگفت انگیز قرار گرفته است. داخل آرامگاه روی تمامی دیوارها ابیاتی از شعر های سعدی حکاکی شده است. داخل محوطه آرامگاه و رو به روی ورودی مقبره، حوضچه زیبایی قرار گرفته است. ساختمان فعلی توسط محسن فروغی طراحی شده است.
5. آرامگاه حکیم عمر خیام، نیشابور
خیام یک ریاضیدان، اخترشناس، فیلسوف و شاعر ایرانی بود که به طور گسترده ای به عنوان یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان قرون وسطا شناخته می شود.
در ابتدا قبر خیام در حرم امام زاده محمد محروق قرار داشت. سپس مقبره از حرم جدا شد و یک بنای مرمر سفیدرنگ که توسط هوشنگ سیحون طراحی شده، بر فراز آن ساخته شد. این بنا آرامگاهی مرتفع از جنس آهن و سنگ است که متشکل از ده پایه با اشکال هندسی و متصل به یکدیگر می باشد.
6. آرامگاه عطار نیشابوری، نیشابو
عطار نیشابوری شاعر ایرانی، نظریه پرداز صوفی و حقیقت نگار (نویسنده شرح حال مقدسین) بود که تاثیر کلان و ماندگاری بر شعر فارسی و تصوف داشت.
آرامگاه او در قرن 16 توسط امیر علی شیر نوایی ساخته شد و در سال 1314 بازسازی و تزیین شده است. این بنا دارای ساختاری هشت ضلعی همراه با کاشی کاری بر روی گنبدی پیازی شکل می باشد. این آرامگاه تاریخی به شکل دلپذیری با کاشی های رنگی (سبز، زرد و آبی) و حکاکی آراسته شده و فضای داخلی آن با گچ پوشانده شده است. آرامگاه در دل باغی به مساحت تقریبا 119 مترمربع قرار دارد.
7. آرامگاه بابا طاهر، همدان
بابا طاهر شاعر ایرانی بود. شعر های او به گویش همدانی سروده شده اند.
این مقبره که توسط محسن فروغی طراحی شده، درون یک پارک قرار دارد و پیرامون آن را گل ها و مسیرهای مارپیچ فراگرفته اند. این ساختمان بر پایه هشت ضلعی بنا شده است. هشت ستون برج، تخته سنگ های مقبره و پایه آن همراه با پله ها و محوطه سنگ فرش شده اطراف آن، همه و همه از گرانیتِ تراش خورده ساخته شده اند. در فضای داخلی 24 قطعه سنگ مرمر قرار داده شده که هرکدام دربردارنده یک بیت از اشعار این شخصیت مشهور است.
منابع: